Arnhemse helden: van oorlogsheld tot voetbalicoon

8 Minuten
Nazmiye

John Frost
De naam John Frost is voor altijd met Arnhem verbonden. John Frost gaf tijdens de Slag om Arnhem leiding aan de 700 Britse troepen die de Rijnbrug in handen hadden. De lichtbewapende troepen van Frost hielden verbeten stand tegen een grote Duitse overmacht met tanks en kanonnen. Na drie dagen vechten was de munitie op. Bovendien hadden de Duitsers alle panden die de Britten bezet hielden in brand geschoten.

John Frost was gedwongen zich over te geven. Maar het dappere verzet van de Britten bij de Arnhemse Rijnbrug staat bekend als een van de meest heroïsche gevechten tijdens de oorlog. John Frost kwam na de oorlog regelmatig naar Arnhem voor de jaarlijkse airborneherdenkingen in september. De Rijnbrug waar zo hard om gevochten werd, draagt sinds 1977 zijn naam: de John Frostbrug.

John Frost foto uit Gelders Archief

Kate ter Horst
Zelf vond ze alle waardering maar overdreven. Maar voor de Britse soldaten die vochten tijdens de Slag om Arnhem was Kate ter Horst de ‘Engel van Arnhem’. Het huis van Kate ter Horst werd tijdens de Slag om Arnhem ingericht als verbandplaats. De 38-jarige huismoeder verzorgde in haar huis honderden Britse gewonden. Kate ter Horst had de zorg over vijf jonge kinderen, maar tijdens de gevechten hielp ze de artsen, sprak ze de Britten moed in en troostte ze de vaak ernstig gewonde airborne-soldaten. “Het viel me op dat een hele kamer opleefde als zij binnenkwam”, zei de Britse generaal Frank King over haar. Kate ter Horst werd na de oorlog door de Britse regering onderscheiden voor haar heldhaftige optreden.

Kate ter Horst

Audrey Hepburn
Audrey Hepburn is een Arnhems meisje. De Amerikaanse actrice is een van de grote iconen van Hollywood. In 1939 kwam Audrey Hepburn als meisje van 10 jaar op de Jansbinnensingel in Arnhem wonen. Tijdens de oorlog ging het leven gewoon door. In januari 1944 trad Audrey Hepburn voor het eerst op voor een groot publiek tijdens een dansvoorstelling in de Arnhemse schouwburg.

In Arnhem deed Audrey Hepburn mee met illegale culturele activiteiten en naar verluid bracht ze tijdens de oorlog boodschappen rond voor het verzet. Na de oorlog verhuisde Hepburn naar de Verenigde Staten. Voor haar eerste film in 1951 kreeg zij meteen een Oscar. Midden in het centrum van Arnhem vind je tegenwoordig het Audrey Hepburnplein. Niet toevallig vind je juist aan dit plein Focus Fimtheater, waar regelmatig films worden getoond waarin Audrey de hoofdrol speelt.

Audrey Hepburn

Marga Klompé
Gelijkheid van man en vrouw is tegenwoordig de gewoonste zaak van de wereld. Dat hebben we mede te danken aan de Arnhemse Marga Klompé. Voor Marga Klompé was het vanzelfsprekend dat een vrouw in principe net zo geschikt was als een man, voor welke functie dan ook. Marga Klompé werd in 1956 namens de KVP de eerste vrouwelijke minister van Nederland.

Twaalf jaar lang was ze minister in verschillende kabinetten. Onder haar leiding werd in 1963 de Algemene Bijstandswet ingevoerd. Van 1971 tot aan haar dood in 1986 was Marga Klompé de eerste vrouwelijke minister van Staat: een eretitel die in uitzonderlijke gevallen wordt toegekend door de koning. Vlak voor Marga Klompé stierf, verbood ze dat er tijdens de uitvaart over haar gesproken werd.

Marga Klompé

Loesje
Leven is meervoud van lef. Zeggen wat je denkt kan ook iets aardigs zijn. Raar is zo gek nog niet. Geniet nooit met mate. De teksten van Loesje zijn wereldberoemd. Letterlijk. Je vindt de teksten van Loesje in meer dan twintig landen. Wat weinig mensen weten is dat Loesje begonnen is in Arnhem. Aan een keukentafel in de Burgemeesterswijk besloten zes jongeren in 1983 dat het straatbeeld wel wat opgevrolijkt kon worden met leuke teksten. Bijna veertig jaar later is Loesje uitgegroeid tot een fenomeen dat niet meer is weg te denken. Loesje heeft haar thuisbasis nog altijd in Arnhem. In een eigen winkel in de Hommelstraat kun je boeken, kalenders en andere leuke Loesje-spullen kopen.

Loesje billboard Arnhem

Hendrik Lorentz
“Hij is zowel de edelste en krachtigste persoonlijkheid, als de grootste en sterkste mens die ik heb gekend.” Deze mooie woorden zei Albert Einstein tijdens de uitvaart van de grootste wetenschapper die Nederland voortbracht: Hendrik Lorentz. Lorentz werd geboren op de Steenstraat in Arnhem. Wanneer je bewonderd wordt door een genie als Albert Einstein, dan is daar een goede reden voor.

Einstein borduurde in zijn werk voort op de ontdekkingen die Lorentz in de jaren ervoor als natuurkundige had gedaan. Lorentz ontving hiervoor in 1902 de Nobelprijs. Lorentz was ook betrokken bij de afsluiting van de Zuiderzee. In een tijd zonder computers waren de hersens van Lorentz nodig om te berekenen wat de invloed van de Afsluitdijk zou zijn op de waterstanden. Hendrik Lorentz heeft in Sonsbeekpark een standbeeld, dat in 1931 door prinses Juliana werd onthuld.

Lorentz

Johnny van Doorn
Dichter en voordrachtkunstenaar Johnny van Doorn was een typische Arnhemmer: een grote bek en een klein hartje. ‘Johnny the Selfkicker’ veranderde met zijn voordrachten voor altijd de poëzie in Nederland. Johnny experimenteerde met ‘geluidspoëzie’. Meer klank dan woord. Meer schreeuw dan voordracht. Luid articulerend en woest gebarend bracht hij zijn werk ten gehore. Vaak totdat hij er letterlijk bij neer viel.

In het keurige Nederland van begin jaren zestig waren de extatische voordrachten van Johnny van Doorn ongekend. Met uitzondering van een verblijf van een paar jaar in Amsterdam, woonde Johnny van Doorn zijn hele leven in Arnhem; de stad die thuis was. Johnny van Doorn overleed veel te vroeg op 46-jarige leeftijd aan kanker. Naast het vroegere pand van V&D ligt nu het Johnny van Doornplein. Een ode van de stad aan de dichter.

Johnny van Doornplein Arnhem

Klaas Gubbels
Hij is inmiddels 86 jaar oud, maar hij is nog altijd iedere dag te vinden in zijn atelier in het Arnhemse Spijkerkwartier. Klaas Gubbels is zo’n kunstenaar die levenskracht vindt door gewoon lekker te werken. Gubbels begon op zijn twintigste met het schilderen van stillevens. Maar dan niet de gebruikelijke fruitmand met een kaars of een stuk Franse kaas op een tafel. Nee. Gubbels schilderde alleen de tafel. Later kwamen er schilderijen van koffiepotten. Honderden schilderijen van een klassieke koffiepot met een lange tuit. Allemaal weer anders. Ze hangen in musea over de hele wereld. Tot aan China aan toe. Maar ook gewoon in Arnhem zelf. Op straat in de Burgemeesterswijk, in brasserie Dudok of in Museum Arnhem.

Klaas Gubbels kunstwerk Arnhem

Nazmiye Oral
“Het ritme van deze stad past mij zo goed. Zo zacht. Zo charmant. Zo ruim. Ik heb pas rust als mijn voeten op deze aarde staan.” Aldus Nazmiye Oral over Arnhem, de stad waar ze nu al zo’n dertig jaar woont. De liefde is wederzijds. De theatermaakster, columniste, actrice en schrijfster speelt een belangrijke rol in het culturele leven van Arnhem. Je ziet haar wanneer ze een column voordraagt over burgemeester Marcouch tijdens de Arnhemse talkshow Herman Centraal.

Je komt haar tegen in de bibliotheek Rozet als ze wekenlang liefdesbrieven schrijft voor mensen die langskomen. Nazmiye Oral is een powervrouw die een Gouden Kalf won voor haar rol in de film ‘In Vrijheid’. Haar roman ‘Zehra’ werd genomineerd voor de E. du Perronprijs. In 2020 was zij te zien in het VPRO-programma Zomergasten.

Nazmiye Oral

Theo Janssen
Altijd een beetje te zwaar. Het hart op de tong. Een prachtige traptechniek en een tikkeltje onaangepast. Dat is Theo Janssen, misschien wel de beroemdste voetballer van Vitesse. Theo Janssen speelde meer dan 250 wedstrijden voor Vitesse, maar sportief gezien beleefde hij zijn grootste successen bij andere clubs. Bij FC Twente en Ajax werd hij landskampioen. Bij FC Twente won hij bovendien de KNVB-beker.

Vijf keer speelde hij in het Nederlands elftal. Maar ondanks dat is en blijft Theo Janssen vooral een Arnhemse Vitessenaar met het hart op de goede plaats. Nog altijd is ‘De Dikke Prins’ actief voor Vitesse. Nu niet meer als voetballer, maar als jeugdtrainer. En sinds kort heeft Theo zijn eigen biertje met de toepasselijke naam: De Dikke Prins.

Ontwerp zonder titel (5)

Heb jij tips?

Heb jij leuke tips of opmerkingen over dit bericht?  Laat het ons weten.

Gerelateerde berichten

Eerlijk en sociaal tassenontwerp bij Fraenck

3 Minuten
FRAENCK Tas