Deze reeks wordt mede mogelijk gemaakt door Creatief Arnhem.
Interview: Nicole Beaujean | N.B. tekst & advies

Eusebius-directeur Meike Verhagen, :

“De Arnhemse waterstofkerk als podium voor energy events”

Hoe kun je de denkkracht en ontwerpkracht van makers en ontwerpers inzetten bij het oplossen van grote maatschappelijke opgaven, zoals de energietransitie en klimaatverandering? Hoe draagt de Arnhemse creatieve sector bij aan het versnellen van innovatie? Voor Arnhem, voor de regio, Nederland en de wereld? Maak in deze reeks kennis met Arnhemse pioniers die onze stad en de wereld mooier, gezonder en beter maken.

Stadsbussen laten rijden op waterstof. Onze auto voltanken met waterstof. Kunstmest maken met waterstof. Daar kijken we niet meer van op. Maar een kérk verwarmen met behulp van waterstof? De Eusebius, HAN University of Applied Sciences en waterstofspecialist HyMatters gaan samen de uitdaging aan.

Elke Arnhemmer weet nog hoe lang de geliefde Eusebius in de steigers stond. In 2007 startte de grote restauratie en tussen 2011 en 2019 was de kerk ‘ingepakt’ in steigerdoek.

Kerkdirecteur Meike Verhagen: “De buitenste schil van onze kerk was aan vervanging toe. Bij de wederopbouw na de oorlog is een verkeerde soort natuursteen gebruikt en die moest grotendeels worden vervangen. In het verlengde daarvan pleitte bouwmanager Peter Koelewijn al in 2018 voor pionieren met zo duurzaam mogelijke klimaatbeheersing met de nieuwste technieken.”

Comfortverwarming op waterstof
Dat is bepaald geen sinecure, want je hebt te maken met alle historische beperkingen van een monument. Verhagen: “De Eusebiuskerk maakt sinds 2019 gebruik van vloerverwarming op stadswarmte. Daarmee is de kerk voor 40 procent fossiel- en CO₂-vrij.

Voor piekwarmte tijdens evenementen zetten we 33 aardgasgestookte heaters in als comfortverwarming. Dat is niet meer van deze tijd. De Arnhemse waterstofspecialist HyMatters opperde het idee van heaters op waterstof. Daar wilden we graag mee verder.”

Living lab
Niet alleen de Gemeente Arnhem haakte aan, ook HAN University of Applied Sciences was al gauw bij het project betrokken. Sinds dit voorjaar in werken studenten in een gezamenlijk ingericht ‘Living lab’ aan actuele vraagstukken en brengen ze waterstoftoepassingen in de praktijk. Tegelijkertijd dragen ze bij aan het realiseren van de duurzaamheidsambities van Stichting Eusebius.

Meike Verhagen: “Het is belangrijk dat studenten kunnen experimenteren in een praktijkomgeving. De rol van de eindgebruiker als klankbord en ervaringsdeskundige is in dit soort projecten van groot belang.”

Schoon en goedkoop
Volgens Daniël Semerel, R&D ingenieur bij HyMatters, is de techniek er klaar voor: “Verwarmen met behulp van waterstof heeft veel voordelen. Het is schoon (CO₂-neutraal, broeikasgasvrij), goedkoop en gemakkelijk op te slaan. We moeten nog twee hobbels nemen: financiering én een omgevingsvergunning voor opslag van waterstoftanks in de buurt van de kerk. Die laatste is zo goed als rond. Het stichtingsbestuur is nu naarstig op zoek naar sponsoren om het project ook werkelijk te kunnen uitvoeren.”

Energietransitie
Dat het heaterproject een lange adem vergt, schrikt kerkdirecteur Meike Verhagen niet af: “De bouw van een kerk of kathedraal duurde vroeger meerdere generaties. Kleine stapjes brengen ons langzaam maar zeker dichter bij ons doel.

En de cultuursector heeft ook een educatieve opdracht. Dat betekent dat wij onze bezoekers willen meenemen in de energietransitie. De Eusebiuskerk is straks de eerste kerk ter wereld met waterstofverwarming. Dat is niet alleen een geweldig voorbeeld voor andere monumentale gebouwen, het biedt ook mogelijkheden om de kerk in te zetten voor energy events. Wat is er nou toepasselijker dan bijeenkomsten over energie organiseren in een waterstofkerk?”

H2Lab op IPKW
Studenten, docenten en onderzoekers van de HAN University of Applied Sciences werken mee aan de waterstofplannen in de Eusebiuskerk. Ze doen dit in het Waterstoflab op Industrie Park Kleefse Waard, een shared facility test- en ontwikkelomgeving voor waterstofsystemen. Onderzoekers, docenten en studenten van de HAN werken hier samen met bedrijven. Deze partijen ontwerpen, modelleren, construeren en testen verschillende waterstofsystemen; voor mobiele toepassingen, energieopslag en netstabiliteit.

Het H2Lab op IPKW in Arnhem bevindt zich te midden van een aantal gerenommeerde waterstofgerelateerde bedrijven waar de HAN nauw mee samenwerkt. Het lab omvat o.a. een werkplaats, testruimtes, teststations, elektrochemische testapparatuur en bijbehorende veiligheidssystemen.

Overige partners van de ‘waterstofkerk’:

• Schwank
• DKC
• Swagelok
• Rabobank
• Gemeente Arnhem
• Citymarketing Arnhem

Dit artikel is onderdeel van de reeks Arnhem x Creatief. Dit is een samenwerking van Citymarketing Arnhem en Creatief Arnhem.

Creatief Arnhem is de vertegenwoordiger van de creatieve sector in Arnhem. Ze maken zich hard voor de creatieve sector in de volle breedte. Ze behartigen de belangen en initiëren eigen projecten. Ze zijn te bereiken via dit mailadres: wij@creatiefarnhem.nl. Volgen kan op LinkedIn