Deze reeks wordt mede mogelijk gemaakt door Creatief Arnhem.
Interview: Nicole Beaujean | N.B. tekst & advies

Mars Holwerda, Studio MOM:

“Als je niet innoveert, lig je er over 10 jaar uit”

Hoe kun je de denkkracht en ontwerpkracht van makers en ontwerpers inzetten bij het oplossen van grote maatschappelijke opgaven, zoals de energietransitie en klimaatverandering? Hoe draagt de Arnhemse creatieve sector bij aan het versnellen van innovatie? Voor Arnhem, voor de regio, Nederland en de wereld? Maak in deze reeks kennis met Arnhemse pioniers die onze stad en de wereld mooier, gezonder en beter maken.

Sinds vijf jaar heeft Studio MOM een eigen LAB. Daar is volop ruimte om te experimenteren. En het is een mooie kweekvijver voor jong talent. Oprichter Mars Holwerda wil met zijn ontwerpen de wereld beter achterlaten. Hoe blijft de footprint bij serieproductie zo klein mogelijk? En hoe creëer je zo veel mogelijk waarde met zo min mogelijk grondstoffen en energie?

“Het is ontwerpers eigen om de wereld mooier te willen maken. Duurzaamheid is daarbij een belangrijk uitgangspunt. Al in mijn tijd bij het TNO Productcentrum in de jaren negentig, destijds in Delft, was ecodesign hot. Uit het onderzoek in die periode is de leerstoel Design Methodology for Sustainability and Circular Economy voortgekomen,” aldus Mars Holwerda, industrieel ontwerper en oprichter van Studio MOM (‘Mind over Matter’, 2002).

Missing link
“Tijdens de oprichting van onze studio waren veel ontwerpbureaus vooral commerciële consultancies. Helemaal aan de andere kant van het spectrum zaten de autonome ontwerpers. In Italië konden heel commercieel werk en heel cultureel en autonoom werk toen al heel prima door dezelfde ontwerper worden gedaan (zie Michel de Lucci). Met Studio MOM wil ik ook graag beide: voor een deel ontwerpen in opdracht en voor een deel vrij werken. Creativiteit wordt vaak gezien als hobby. Het zou mooi zijn als bedrijven, opdrachtgevers en de rest van de wereld inzien dat creativiteit toch echt broodnodig is voor visionaire ideeën.”

Werkplaats
“Niet voor niets zijn wij vijf jaar geleden gestart met ons LAB: een werkplaats waar we naar hartenlust kunnen brainstormen, spelen, onderzoeken, experimenteren en bespiegelen. Hier mogen we zonder tijdsdruk, resultaatverplichting of deadlines de grenzen opzoeken van wat mogelijk is. In ons LAB werken we aan dingen die onze klanten nog niet willen, waarmee we de traditionele markt kunnen openbreken. Het is een interessante leeromgeving voor onszelf en voor onze stagiaires en studenten.

Ons LAB is ook een prachtige etalage voor ons bedrijf en een mooie voedingsbodem voor vernieuwing. Want zonder innovatie ben je er over tien jaar niet meer, daar ben ik van overtuigd. Maar innoveren is een risicovolle, hobbelige weg. Het vergt moed, energie en geld. Veel bedrijven vinden té vernieuwend ontwerpen te risicovol. Er zijn grenzen aan het menselijk voorstellingsvermogen. Als je té ver voor de troepen uit loopt, krijg je niemand mee.”

LAVO Bike
Twee mooie voorbeelden van innovatief ontwerpen uit het portfolio van Studio MOM zijn de LAVO Bike en MyHelmet.

Holwerda: “De LAVO Bike ontwikkelden we in opdracht van een Australische leverancier van waterstofhuiscentrales. Zij waren op zoek naar een markante consumententoepassing van hun kernproduct: waterstofopslag. We kregen een prima budget, maar ook een straffe deadline: het prototype moest binnen 16 weken gepresenteerd kunnen worden.

Dit project speelde volledig in coronatijd, dus vele videobrainstorms. Als team zaten we in een bubbel; onze studio werd een hechte community, want veel sociaal leven was er verder niet. Dat resulteerde in gezellige pizza-avondjes buiten en een speciale saamhorigheid, zowel in Arnhem als met de Australiërs. Van hen kregen we veel vertrouwen en veel vrijheid, voorwaarden om snel te kunnen schakelen.

Resultaat van deze snelkookpan: de eerste waterstoffiets ter wereld die transport over zeer lange afstanden mogelijk maakt. Zonder zware batterijen, fijnstof of CO₂-uitstoot. Zo brengt de LAVO bike een emissievrije samenleving een stap dichterbij.”

Schimmelhelm
Van een e-bike is het maar een kleine stap naar een fietshelm. Holwerda: “Fietsen zijn een duurzaam alternatief voor de auto. Maar zelf zijn ze meestal niet erg duurzaam geproduceerd. Dat geldt helaas ook voor fietsaccessoires. Neem nou de fietshelm: om veiligheidsredenen moet je die om de drie jaar vervangen. Dit zorgt voor een afvalstroom van een lastig te recyclen, aan elkaar geplakte mix van piepschuim en plastic. Zouden we geen helm kunnen ontwikkelen die minder schadelijk is voor onze planeet?”

MyHelmet
Een fietshelm moet je hoofd goed beschermen, mag weinig wegen, moet flink ventileren en goed op je hoofd blijven zitten. “In ons LAB experimenteerden we al een tijdje met bioproductie op basis van mycelium en hennepvlokken,” vertelt Holwerda. “Mycelium is het wortelnetwerk van een schimmel dat de vlokken als voedsel gebruikt. Door dit mengsel kort te verhitten, stopt het groeiproces, met als resultaat een materiaal dat qua eigenschappen lijkt op EPS, het schadelijke piepschuim in de standaard fietshelm.”

MyHelmet maakt gebruik van de groeikracht en netwerkstructuur van mycelium. Voor de riem en buitenste schil van de fietshelm gebruikt Studio MOM henneptextiel, een biologisch afbreekbaar materiaal waar mycelium aan hecht. Veilig voor je hoofd, goed voor het milieu. Want als de helm na drie jaar is afgeschreven, kun je ‘m letterlijk op de composthoop in je tuin gooien.

Bioproductie met mycelium
Holwerda: “Door een nieuw proces te ontwikkelen zijn we een flinke stap dichterbij gekomen om bioproductie met mycelium op industriële schaal in te zetten. Met MyHelmet heeft de fietsindustrie nu iets in handen waarmee we de eindeloze stroom van schadelijk, systematisch afval van plastic en EPS kunnen stoppen. Deze op mycelium gebaseerde technologie past in de nieuwe circulaire realiteit zoals wij die graag zien: minimale CO₂-uitstoot, zonder fossiele grondstoffen en een 100% biologisch afbreekbaar eindresultaat.

Maar we zijn er nog niet. Want een volwaardige productielijn opzetten vergt een investering van wel 3 ton. Kortom: we zijn op zoek naar producten of fabrikanten die dat zakelijke risico willen delen. Want dat we goud in handen hebben, dat is zeker.”

Dit artikel is onderdeel van de reeks Arnhem x Creatief. Dit is een samenwerking van Citymarketing Arnhem en Creatief Arnhem.

Creatief Arnhem is de vertegenwoordiger van de creatieve sector in Arnhem. Ze maken zich hard voor de creatieve sector in de volle breedte. Ze behartigen de belangen en initiëren eigen projecten. Ze zijn te bereiken via dit mailadres: wij@creatiefarnhem.nl. Volgen kan op LinkedIn